top of page
Holding Hands

Η ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΣΧΕΣΗ ΣΤΗΝ
ΥΠΑΡΞΙΑΚΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

Ο Irvin Yalom γράφει στο βιβλίο του Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεία (1980):
 

«Δύο είναι τα αποφθέγματα της ψυχοθεραπείας:
 

α) Ο στόχος της ψυχοθεραπείας είναι να φέρει τον ασθενή στο σημείο στο οποίο μπορεί να κάνει μια ελεύθερη επιλογή και
 

β) η σχέση είναι αυτή που θεραπεύει— αυτό είναι το ένα και πιο σημαντικό μάθημα που μπορεί να μάθει ένας ψυχοθεραπευτής».
 

Δηλαδή, η αληθινή συνεύρεση (encounter) του θεραπευτή και του θεραπευόμενου είναι αυτή που γιατρεύει και όχι η θεωρητική του τοποθέτηση.
 

Πράγματι συστηματικές έρευνες γύρω από την αποτελεσματικότητα της ψυχοθεραπείας έχουν αποδείξει ότι οι αποτελεσματικοί ψυχοθεραπευτές μοιάζουν μεταξύ τους σε ένα βασικό σημείο, έστω και αν διαφέρουν στην θεωρητική τους τοποθέτηση. Έχουν την δυνατότητα/ικανότητα να δημιουργούν μια θετική σχέση με τον θεραπευόμενο. Με αυτό εννοούμε ότι μπορούν:

 

1. Να ανταποκριθούν με αυθεντικότητα και ειλικρίνεια,

 

2. Να δημιουργήσουν μια ατμόσφαιρα αποδοχής και ασφάλειας,

 

3. Να είναι ζεστοί και ανθρώπινοι χωρίς να είναι κτητικοί και να έχουν προσδοκίες,

 

4. Να έχουν σε μεγάλο βαθμό την ικανότητα να καταλαβαίνουν τον θεραπευόμενο,

 

5. Να είναι εκεί και να αντιλαμβάνονται τον τρόπο με τον οποίο ο θεραπευόμενος αντιμετωπίζει και αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα και όχι όπως εκείνοι (οι ψυχοθεραπευτές) θεωρούν ότι είναι.

Ο ψυχοθεραπευτής που πρόσκειται στην υπαρξιστική σχολή δεν θεωρεί πρωταρχικής αξίας την χρήση συγκεκριμένων τεχνικών, μια και δεν πιστεύει τόσο στην αξία των τεχνικών όσο στην ίδια την ανθρώπινη παρουσία και την στάση του θεραπευτή απέναντι στο θεραπευόμενο (May). Βέβαια όταν κρίνεται απαραίτητο ο ψυχοθεραπευτής μπορεί να χρησιμοποιήσει διάφορες τεχνικές όπως: παίξιμο ρόλου (role-playing), νοερή απεικόνιση /οραματισμό (visualization), ενεργητική φαντασία (active imagination) , και παράδοξη πρόθεση (paradoxical intention) , η οποία χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Viktor Frankl.

 

Οι υπαρξιστές ψυχοθεραπευτές δεν χρησιμοποιούν την ψυχοθεραπευτική σχέση για την ανάλυση της μεταβίβασης μια και δεν παραμένουν «ουδέτεροι παρατηρητές». Την βλέπουν σαν μια πραγματική ανθρώπινη συνεύρεση δύο ατόμων που και οι δύο μαθαίνουν και εξελίσσονται. Έτσι ο υπαρξιστής ψυχοθεραπευτής δεν καλύπτεται πίσω από την υποτιθέμενη ουδετερότητα του ψυχαναλυτικού μοντέλου. Δημιουργεί μια πραγματική σχέση και συμμετέχει με ειλικρίνεια και αυθεντικότητα. «Ο θεραπευτής βοηθάει στην ίαση δημιουργώντας μια γνήσια (genuine) σχέση με το θεραπευόμενο. … Η ψυχοθεραπεία είναι μια κυκλική διαδικασία από την απομόνωση στη σχέση. Όταν ο ασθενής μπορέσει να δημιουργήσει μια βαθιά και πραγματική σχέση με τον θεραπευτή-- τον δει σαν πραγματικό άνθρωπο — τότε έχει ήδη αλλάξει» (Yalom, 1980).

 

Όπως λεει και ο Buber (1970): “όταν το εγώ μπορέσει να συναντήσει και να συνδεθεί με το εσύ, έχει ήδη υποστεί μεταμόρφωση». Παρότι η ψυχοθεραπευτική σχέση είναι προσωρινή η εμπειρία της εγγύτητας είναι μόνιμη και θεραπευτική. Εκτός από τον Buber και οι Maslow και Fromm δίνουν έμφαση στην πραγματική έγνοια και φροντίδα που δείχνει ο θεραπευτής στο θεραπευόμενο. Με αυτό εννοούν ότι ο θεραπευτής χρειάζεται να δείξει ιδιαίτερη ευαισθησία και μέριμνα στην εξέλιξη και ανάπτυξη του άλλου, στο να βοηθήσει στην γέννηση μιας καινούργιας ζωής για τον θεραπευόμενο. Έτσι αξία αποκτά στην ψυχοθεραπευτική σχέση η προσπάθεια να βοηθήσει κανείς τον άλλο να ανακαλύψει τις δικές του πραγματικά διαθέσεις και να βιώσει τις δικές του εσωτερικές δυνάμεις πραγμάτωσης (actualizing forces). Επομένως ο θεραπευτής βοηθάει στο «ξεδίπλωμα» (unfolding) των δυνατοτήτων του θεραπευόμενου, δηλαδή σε αυτό που ήδη υπάρχει μέσα του και δεν έχει μπορέσει να εκφραστεί, να εξωτερικευτεί.

Τέλος ένα ακόμα πολύτιμο στοιχείο που προσφέρει η ψυχοθεραπευτική σχέση , ιδωμένη από αυτή την προσέγγιση θεραπευτή-θεραπευόμενου, είναι η αναγνώριση των ορίων. Δηλαδή, ο θεραπευόμενος μαθαίνει τι μπορεί να πάρει από μία σχέση και τι όχι. Έτσι του δίνεται η ευκαιρία να σταματήσει να εξιδανικεύει τους άλλους, ιδιαίτερα αυτούς που έχει την τάση να βάλει σε επίπεδο αυθεντίας και εξουσίας, και να μάθει ότι και ο θεραπευτής τον οποίο συνήθως βάζει σε ρόλο «σωτήρα» είναι και αυτός ένας απλός άνθρωπος όπως όλοι. Αυτή η γνώση βοηθάει σημαντικά στην απελευθέρωση του ατόμου από την έμφυτη τάση του για την αναζήτηση μιας ιδανικής, λατρευτικής θα μπορούσαμε να πούμε, φιγούρας και την προβολή της σε ανθρώπινο επίπεδο.

Support Group

© 2007 by Constantinos Zochios

  • Facebook
bottom of page